Cúng đầy tháng cho bé và tất cả những thông tin mẹ cần phải biết

Người Việt Nam rất coi trọng các tập tục mà từ xa xưa ông bà để lại, trong đó có nghi thức cúng đầy tháng. Một em bé khi sinh ra đời được cha mẹ gửi gắm những mong ước và tình cảm thiêng liêng, trên hết cha mẹ cũng muốn giới thiệu thiên thần nhỏ của mình với ông bà tổ tiên, hàng xóm, bạn bè… Lễ cúng đầy tháng là nơi thực hiện những điều đó.

Cúng đầy tháng là một nghi lễ quan trọng trong đời người. Nó giống như là ngày “định danh” cho đứa trẻ. Có bao giờ bạn thắc mắc việc cúng đầy tháng có ý nghĩa gì hay chỉ là một buổi lễ được tổ chức để đặt tên cho em bé? Và liệu chuẩn bị nghi thức cúng đầy tháng cần phải tuân theo nguyên tắc gì không hay làm như thế nào cũng được? Cùng tìm Tâm Linh Việt tìm hiểu qua bài viết sau nhé.

Cúng đầy tháng là gì?

Cúng đầy tháng là lễ dành cho trẻ em khi đã đầy 1 tháng tuổi. Đây là nghi thức thông báo sự hiện diện của em bé trên đời và gửi những lời cầu chúc tốt đẹp đến bé. Vậy có bao giờ bạn thắc mắc ý nghĩa thực sự của nghi lễ này không?

Ý nghĩa của việc cúng đầy tháng

Xem thêm: Cúng thôi nôi là gì? 

Ý nghĩa sâu xa của việc cúng đầy tháng bắt nguồn từ một quan niệm dân gian. Người ta truyền rằng cơ thể em bé được nặn ra bởi 12 Bà Mụ và Đức Ông là người đem em bé đến cho gia đình. Những vị đại tiên này cũng là người giúp cho mẹ sinh nở dễ dàng và giúp cho em bé trải qua 30 ngày cứng cáp, khỏe mạnh.

Do đó, nghi thức cúng đầy tháng được xem là một lời cảm ơn thiêng liêng gửi đến những người đã đỡ đầu cho bé và cũng là một lời giới thiệu em bé đến với tổ tiên, mong muốn ông bà dù còn sống hay đã khuất cũng giúp đỡ cho em bé trưởng thành bình an.

Nghi thức cúng đầy tháng cũng được diễn ra với sự chứng kiến của người thân, bạn bè. Người ta sẽ đến chúc mừng cho ba mẹ có một thiên thần nhỏ trong gia đình và chúc cho em bé mong ăn chóng lớn. Với những ý nghĩa như thế này cho nên việc cúng đầy tháng là nghi thức rất quan trọng trong cuộc đời của một người, đặc biệt là ở Việt Nam.

Cách tính ngày cúng đầy tháng

Nhiều người nghĩ rằng việc cúng đầy tháng sẽ được tổ chức vào đúng ngày thứ 30 kể từ khi sinh em bé ra. Thực ra là không phải, cách tính ngày cúng đầy tháng được quy định như sau “gái lùi hai, trai lùi một”. Và phải được tính theo lịch âm.

Ví dụ: bé gái sinh ngày 28 tháng 10 âm lịch thì sẽ làm lễ đầy tháng vào ngày 26 tháng 11. Bé trai sinh ngày 28 tháng 10 âm lịch thì sẽ làm lễ đầy tháng vào ngày 27 tháng 11.

Cúng đầy tháng cần chuẩn bị những gì?

Quá trình chuẩn bị để cúng đầy tháng vô cùng quan trọng. Vì đây là nghi thức thiêng liêng, trình diện cả những ông bà đã khuất và những vị đại tiên nên phải được chuẩn bị chu đáo và toàn tâm toàn ý.

Giờ cúng

Việc chọn giờ cúng rất quan trọng, người ta sẽ chọn khung giờ đẹp trong ngày với mong muốn quá trình trưởng thành của em bé sẽ luôn thuận lợi và tốt đẹp. Thông thường sẽ là lúc sáng sớm hoặc chiều tối. Tốt nhất nên là sáng sớm bởi năng lượng đầu ngày luôn mang nhiều ý nghĩa tích cực nhất.

Chuẩn bị lễ vật cúng

Lễ vật cúng sẽ tùy theo đặc trưng của từng vùng miền hoặc cũng có thể là tùy theo giới tính của em bé. Tuy nhiên, người ta phải tuân thủ những món ăn và số lượng như sau:

Lễ vật cúng 12 Bà Mụ:

• 12 chén chè nhỏ
• 12 dĩa xôi nhỏ
• 12 đĩa thịt quay
• Bánh hỏi
• Bánh kẹo
• 12 ly rượu nhỏ
• 12 ly nước nhỏ
• Giấy tiền vàng mã

Lễ vật cúng Đức Ông và 3 Đức Thầy:

• 1 tô cháo lớn
• 1 tô chè lớn
• 3 đĩa xôi lớn
• 1 con gà luộc
• 1 đĩa hoa quả
• Giấy tiền vàng mã
• Rượu, trầu cau

Ngoài ra tùy theo tập tục gia đình hay vùng miền mà sẽ có thêm những món ăn khác như trứng luộc, nem chả, đồ xào… Cách bày biện đồ ăn trên đĩa phải được căn chỉnh bằng nhau, chỉnh chu, gọn gàng và đẹp mắt.

Sắp xếp bàn cúng

Đừng quá lo lắng nếu bạn không biết cách sắp xếp bàn cúng sao cho hợp lý. Chỉ cần làm theo 2 quy tắc mà những người đi trước đã để lại là được.

Thứ nhất là chia làm 2 bàn, 1 bàn nhỏ bày đồ cúng cho Đức Ông và 3 Đức Thầy ở phía trên; 1 bàn lớn bày đồ cúng cho 12 Bà Mụ ở phía dưới. 2 bàn cách nhau khoảng 10cm, không đặt sát nhau. Đồ ăn trên 2 bàn phải bày biện cân đối, hợp lý.

Thứ 2 là sắp xếp theo nguyên tắc “đông bình tây quả”. Nghĩa là phía đông sẽ đặt bình hoa và phía tây sẽ đặt lễ vật.

Hướng đặt bàn cúng

Việc đặt bàn cúng cũng phải được lựa chọn đúng nơi, không thể tùy tiện. Thông thường sẽ đặt bàn giữa nhà và hướng ra cửa chính. Đây là nơi rộng rãi và lịch sự nhất trong nhà, rất thích hợp để bày bàn cúng cho các vị tổ tiên và đại tiên.

Nên cúng đầy tháng cho bé ở đâu?

Chắc hẳn có rất nhiều người thắc mắc cúng đầy tháng cho bé nên làm ở nhà ngoại, nhà nội hay nhà riêng của ba mẹ bé. Thật ra điều này cũng không cần quá lo ngại quá. Hãy chọn nơi thuận tiện cho mẹ và bé nhất là được. Mẹ mới sinh 1 tháng sức khỏe còn yếu, em bé mới ra đời 30 ngày cũng chưa hẳn cứng cáp nên hay chọn nơi cúng sao cho mẹ và bé không di chuyển nhiều.

Nhà nội hay nhà ngoại đều quan trọng như nhau, đừng nghĩ chọn bên này là không xem trọng bên kia. Quan trọng là phải thực hiện mâm cúng và nghi lễ thành tâm để cầu chúc những điều tốt đẹp cho bé. Mẹ khỏe con vui thì chắc chắn bên nội hay bên ngoại cũng đều ưng ý.

Các nghi lễ cúng đầy tháng cho bé

Trong nghi lễ cúng đầy tháng sẽ được chia ra làm 3 lễ nhỏ là khấn cúng vái, nghi thức khai hoa, nghi thức đặt tên.

Khấn cúng vái

Khấn cúng vái sẽ được bắt đầu khi các nghi lễ được sắp xếp đầy đủ, chỉnh tề trên bàn cúng và những người quan trọng trong gia đình đã tề tựu đông đủ. Lúc đó sẽ có một người đại diện cúng vái, thông thường là một người đàn ông lớn tuổi trong dòng họ. Người đó sẽ thắp nhang và khấn theo bài khấn đã có sẵn.

Nghi thức khai hoa

Nghi thức khai hoa hay còn gọi là nghi thức bắt miếng sẽ diễn ra sau khi đã cúng và khấn vái tổ tiên. Khi đó em bé sẽ được đặt trên bàn, người cúng sau khi đã rót trà, thắp hương thì sẽ bế em bé lên và cầm một nhành hoa huơ qua huơ lại ở miệng bé rồi nhẩm đọc những lời cầu chúc tốt đẹp.

Người khai miếng ở nhiều nơi được mặc định là bố mẹ của em bé. Họ sẽ cầu chúc theo cách của mình hoặc theo một bài thơ quen thuộc là:

“Mở miệng ra cho có bông, có hoa,
Mở miệng ra cho kẻ thương, người nhớ,
Mở miệng ra cho có bạc, có tiền,
Mở miệng ra cho xóm giềng quý mến…”​

Ở nhiều nơi, nếu em bé là nữ thì bố mẹ hoặc người cúng sẽ cầm cuống trầu vẽ chân mày cho bé. Ý nghĩa của điều này là cầu chúc cho em bé sau này lớn lên sẽ xinh đẹp và đầy đức hạnh.

Nghi thức đặt tên

Ở thời đại ngày nay, cha mẹ em bé thường sẽ đặt tên cho con ngay từ lúc sinh ra nên nghi thức đặt tên đã mai một dần. Tuy nhiên vẫn còn có những gia đình xem đây là truyền thống tốt đẹp nên vẫn giữ gìn nó và để nghi thức đặt tên diễn ra theo đúng lệ xưa.

Bắt đầu nghi thức này, người cúng sẽ dùng 2 đồng xu tung vào chiếc dĩa. Ba mẹ em bé nói tên, người cúng sẽ tung xu lên. Nếu đồng xu rơi xuống 1 mặt ấp 1 mặt ngửa thì cái tên đó đã được tổ tiên chấp thuận. Nếu đồng xu thể hiện 2 mặt sấp hay 2 mặt ngửa thì phải tung lại. Nếu quá 3 lần vẫn chưa được thì phải đổi tên khác. Nghi thức này còn được gọi với cái tên khác là Xin Keo.

Về việc đặt tên, cho đến nay nhiều gia đình vẫn quan niệm rằng đặt tên cho em bé không được trùng với tên ông bà vì điều này được xem như một sự thất lễ. Do đó họ sẽ nghiên cứu thật kỹ gia phả và đặt những cái tên ít trùng nhất có thể.

Cúng đầy tháng cho bé trai và bé gái khác nhau như thế nào?

Trên thực tế nhiều gia đình không quá xem trọng việc phân biệt lễ cúng cho bé trai và bé gái. Họ chuẩn bị gần như giống nhau. Nhưng cũng có những gia đình xem trọng sự khác nhau này dù ở những chi tiết rất nhỏ.

Cách nấu chè

Lễ cúng đầy tháng của bé trai thường sẽ nấu chè đậu trắng, đậu đỏ với mong ước thi đâu đậu đó, sự nghiệp sáng bừng.
Lễ cúng đầy tháng của bé gái sẽ nấu chè trôi nước với mong mỏi con gái lớn lên trắng trẻo, xinh đẹp và suôn sẻ.

Cách chọn hoa

Cha mẹ sẽ chọn hoa cho bé gái là những loại hoa nhẹ nhàng như cát tường, đồng tiền để thể hiện mong mỏi con sẽ xinh xắn, tươi vui như các loài hoa này.
Hoa cho bé trai sẽ là hoa ly trắng với ý nghĩa con lớn lên thanh cao và tài đức.

Lời cầu chúc

Ba mẹ nào cũng muốn dành tặng cho con cái những lời chúc tốt đẹp nhất tại nghi lễ khai hoa. Nhưng cũng sẽ tùy theo giới tính của bé mà mong cầu cũng khác nhau. Thông thường với bé gái ba mẹ sẽ mong con trường thành bình an, xinh đẹp, có đầy đủ công dung ngôn hạnh, dịu dàng, nền nã. Với bé trai ba mẹ sẽ mong con sống mạnh mẽ, có ý chí hơn người, sau này học hành tấn tới và thành đạt.

Không cúng đầy tháng cho bé có được không?

Có người cho rằng việc cúng đầy tháng theo đầy đủ các bước truyền thống là một nghi thức rườm rà. Bên nước ngoài người ta không cúng nhưng em bé vẫn lớn lên khỏe mạnh có sao đâu.

Thực tế chúng ta không nên đem truyền thống dân tộc để so sánh với bất cứ đâu bởi lẽ đó là một nét văn hóa đẹp của Việt Nam, với ý nghĩa mang những điều tốt đẹp cho em bé cũng như biết ơn những vị tổ tiên đã giúp đỡ. Tuy nhiên, nếu việc bày cúng trở thành một áp lực cho phụ huynh thì chúng ta có thể gia giảm mâm cúng tùy theo điều kiện.

Một mâm cúng đầy sơn hào hải vị không có nghĩa là thành tâm hơn một mâm cúng giản dị. Cốt yếu là ở cái tâm và cách chúng ta chăm chút cho những gì dâng lên ông bà. Bạn có thể tổ chức buổi lễ đầy tháng nhỏ, ấm cúng, không cần rình rang mời nhiều người nhưng đừng bao giờ nghĩ đến việc lược bỏ chúng đi bởi người ta nói “có thờ có thiêng có kiêng có lành”. Nếu cha mẹ không thể sắp xếp thời gian để nấu cúng hay lo ngại chuẩn bị không đầy đủ thì có thể chọn phương án đặt mâm cúng bên ngoài.

Vì sao nên đặt mâm cúng cho bé tại Đồ Cúng Trọn Gói?

Dịch vụ đặt mâm cúng cho bé tại Đồ Cúng Trọn Gói sẽ là phương án hợp tình hợp lý cho những ai muốn chuẩn bị nghi lễ cúng đầy tháng cho bé chỉnh chu nhưng không có nhiều thời gian nấu nướng.

Đồ Cúng Trọn Gói hiểu rõ về văn hóa cũng như ý nghĩa của việc cúng đầy tháng cho bé nên sẽ luôn đảm bảo mâm cúng đầy đủ và chu đáo nhất. Đồ ăn trong mâm cúng đều được làm từ những nguyên liệu tươi sạch và được sắp xếp gọn gàng, đẹp mắt.

Với việc đặt mâm cúng tại Đồ Cúng Trọn Gói, cha mẹ sẽ có thời gian chuẩn bị tốt cho bé hay những khâu trang trí ở nhà. Còn lại Đồ Cúng Trọn Gói sẽ giúp bạn lo từ A đến Z một cách hoàn hảo.

Cúng đầy tháng là một nghi thất quan trọng không chỉ với em bé mà còn với phụ huynh. Đây là dịp để người nhà bày tỏ sự thành kính của mình đối với tổ tiên và gửi gắm mong mỏi cho đứa trẻ mới ra đời. Trên hết, cúng đầy tháng là một nét văn hóa truyền thống đầy tính nhân văn tốt đẹp của dân tộc ta, cùng nhắc nhở nhau về một đạo lý quan trọng “uống nước nhớ nguồn”

Bài viết đã được DMCA